Temmuz ayında memur ve emekli maaşlarına yapılacak zamlar için enflasyon verileri belirleyici olacak. Beş aylık enflasyon rakamları netleşirken, Haziran ayı enflasyonunun açıklanmasıyla kesinleşecek oranlar için farklı hesaplama yöntemleri devrede olacak. İşte memur ve emekli zamlarına dair son beklentiler ve olası senaryolar.

Türkiye’de milyonlarca memur, SSK, Bağ-Kur ve memur emeklisinin merakla beklediği Temmuz ayı maaş zamları için geri sayım başladı. Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) tarafından açıklanan ilk 5 aylık enflasyon verileri, zam oranlarına dair ilk ipuçlarını verirken, kesin rakamlar Haziran ayı enflasyonunun 3 Temmuz’da duyurulmasıyla netlik kazanacak.

MEMUR MAAŞ ZAMMI NASIL HESAPLANACAK? TOPLU SÖZLEŞME VE ENFLASYON FARKI DEVREDE!

Memurlar ve memur emeklileri, her yıl iki kez toplu sözleşme zammı ve enflasyon farkı alıyor. 2024 yılının ikinci yarısı için memurların toplu sözleşme zammı yüzde 10 olarak belirlenmişti. İlk 6 aylık enflasyonun, yılın ilk yarısı için geçerli olan yüzde 15’lik toplu sözleşme zammını aşan kısmı ise enflasyon farkı olarak maaşlara yansıtılacak. TÜİK verilerine göre ilk 5 aylık enflasyon yüzde 22,72 olarak gerçekleşti. Eğer Haziran ayı enflasyonuyla birlikte 6 aylık oran örneğin yüzde 25 çıkarsa, memurlar yüzde 10’luk toplu sözleşme zammına ek olarak, yüzde 10’luk (25-15) bir enflasyon farkı daha alacaklar. Bu da toplamda yaklaşık yüzde 20 civarında bir zamma işaret edebilir (Bileşik etki nedeniyle hesaplama biraz farklılaşır, ancak yaklaşık bir öngörüdür). Temmuz memur zammı hesaplama bu iki ana unsur üzerinden yapılacak.

SSK VE BAĞ-KUR EMEKLİ MAAŞLARI İÇİN DURUM NE? DOĞRUDAN 6 AYLIK ENFLASYON!

SSK ve Bağ-Kur emeklileri için durum daha net. Bu gruptaki emekliler, Ocak ve Temmuz olmak üzere yılda iki kez, bir önceki 6 aylık dönemde gerçekleşen enflasyon oranı kadar zam alıyorlar. Dolayısıyla, Ocak-Haziran dönemindeki 6 aylık enflasyon oranı ne çıkarsa, SSK ve Bağ-Kur emeklilerinin kök maaşlarına doğrudan o oranda zam yapılacak. İlk 5 aylık yüzde 22,72’lik orana Haziran ayı verisi eklendiğinde, bu emeklilerin zam oranının yüzde 25-26 bandında olması bekleniyor. Ancak, en düşük emekli aylığının 10.000 TL olması ve birçok emeklinin kök maaşının bu rakamın altında kalması nedeniyle, bu oransal zammın bazı emeklilerin eline geçen net tutarı değiştirmeyebileceği veya çok az etkileyebileceği unutulmamalı. SSK Bağkur Temmuz zammı beklentileri bu yönde şekilleniyor.

MEMUR EMEKLİLERİ NE KADAR ZAM ALACAK?

Memur emeklilerinin maaş zammı ise, aktif olarak çalışan memurların zam oranlarına paralel şekilde belirleniyor. Dolayısıyla, memurlara yapılacak toplu sözleşme zammı ve enflasyon farkı, memur emeklilerinin maaşlarına da aynı şekilde yansıtılacak.

BEKLENEN RAKAMLAR VE HAZİRAN ENFLASYONUNUN KRİTİK ÖNEMİ

Piyasa uzmanları ve ekonomistlerin beklentilerine göre, Haziran ayı enflasyonunun da eklenmesiyle 6 aylık enflasyonun yüzde 25 ile yüzde 26 arasında bir yerde şekillenmesi muhtemel görünüyor. Örneğin, Merkez Bankası Piyasa Katılımcıları Anketi’nde Haziran ayı enflasyon beklentisi yüzde 2,52 olarak belirtilmişti. Bu durumda 6 aylık enflasyon yaklaşık yüzde 25,81 olabiliyor. Bu oranlar üzerinden yapılacak hesaplamalar, milyonlarca vatandaşın alım gücünü doğrudan etkileyecek. Tüm gözler, 3 Temmuz’da açıklanacak Haziran ayı enflasyon verilerinde olacak ve bu veriyle birlikte 2024 Temmuz memur ve emekli zam oranları kesinleşecek.

Kaynak: Karar.com

Türkiye’de 3 milyondan fazla SSK ve Bağ-Kur emeklisinin kök maaşının 10.000 TL olan en düşük emekli aylığının altında kalması, Temmuz ayında yapılacak enflasyon zammının etkisini ciddi şekilde azaltacak. Hazine desteğiyle 10.000 TL’ye tamamlanan aylıklarda, kök maaşa yapılacak yüzdelik artışın yetersiz kalacağı belirtilirken, hükümetin masasında emekli maaşlarını iyileştirmeye yönelik 3 farklı zam formülü olduğu konuşuluyor.

Milyonlarca emeklinin gözü kulağı, Temmuz ayında maaşlarına yapılacak zam oranında. Ancak özellikle SSK ve Bağ-Kur emeklileri arasında büyük bir kesimi etkileyen “kök maaş” sorunu, yapılacak olası zamların sevincini gölgede bırakma potansiyeli taşıyor. En düşük emekli aylığı 10.000 TL olarak belirlenmiş olsa da, 3 milyondan fazla emeklinin kök maaşı bu rakamın altında kalıyor ve aradaki fark Hazine tarafından karşılanıyor.

KÖK MAAŞ NEDİR VE NEDEN SORUN YARATIYOR?

Emeklilerin kendi prim ödemeleri ve çalışma sürelerine göre hesaplanan net aylık tutarına kök maaş denir. Eğer bu kök maaş, devlet tarafından belirlenen en düşük emekli aylığı sınırının (şu an için 10.000 TL) altındaysa, aradaki fark Hazine tarafından tamamlanarak emekliye 10.000 TL ödenir. Sorun ise, Temmuz ayında uygulanacak olan 6 aylık enflasyon farkı gibi yüzdelik zamların, 10.000 TL üzerinden değil, emeklinin düşük olan kök maaşı üzerinden hesaplanmasıyla ortaya çıkıyor. Örneğin, kök maaşı 8.000 TL olan bir emekli, yüzde 25 zam alsa bile maaşı 10.000 TL’ye ulaşacağı için eline geçen parada bir değişiklik olmayabilir veya çok cüzi bir artış olabilir. Bu durum, kök maaş mağdurları olarak adlandırılan büyük bir emekli kitlesini etkiliyor.

TEMMUZ AYI ZAM BEKLENTİLERİ VE MASADAKİ 3 FORMÜL

Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) verilerine göre, ilk 5 aylık enflasyon oranı yüzde 22,72 olarak gerçekleşti. Haziran ayı enflasyonunun da eklenmesiyle 6 aylık oranın yaklaşık yüzde 25 civarında olması bekleniyor. Bu oran, SSK ve Bağ-Kur emeklilerinin kök maaşlarına yansıtılacak. Ancak kök maaş sorunu nedeniyle bu oransal zammın yetersiz kalacağı öngörülüyor. Kulislerde, emekli maaşlarını iyileştirmek için 3 farklı formülün masada olduğu konuşuluyor:

1. En Düşük Emekli Aylığının Artırılması: En düşük emekli aylığının 10.000 TL’den, örneğin 12.500 TL veya 15.000 TL gibi bir seviyeye yükseltilmesi. Ancak bu formül, kök maaşı düşük olanlar için yine tam bir çözüm sunmayabilir.
2. Kök Maaşlara Seyyanen Zam: Tüm kök maaşlara belirli bir miktarda (örneğin 1000-2000 TL gibi) seyyanen zam yapılması.
3. Hem Oransal Hem Seyyanen Zam: Yüzde 25 civarındaki enflasyon zammına ek olarak, kök maaşlara seyyanen bir artışın da eklenmesi.

Hükümetin bu formüllerden hangisini veya farklı bir çözümü hayata geçireceği merakla bekleniyor. Temmuz emekli maaşı zammı, milyonlarca vatandaşın alım gücünü doğrudan etkileyecek.

UZMANLARDAN “KÖK MAAŞ” UYARISI: GERÇEK BİR İYİLEŞTİRME ŞART!

Sosyal güvenlik uzmanları, özellikle düşük kök maaşa sahip emekliler için sadece yüzdelik zamların yeterli olmayacağı konusunda uyarıyor. Uzmanlar, kök maaşların en azından en düşük emekli aylığı seviyesine çekilmesi veya bu seviyeye yaklaştırılması gerektiğini, aksi takdirde birçok emeklinin Temmuz ayında ya hiç zam alamayacağını ya da çok düşük bir artışla yetinmek zorunda kalacağını belirtiyor. Sosyal Güvenlik Uzmanı Okan Güray Bülbül de konuyla ilgili yaptığı değerlendirmelerde, yüzdelik artışların düşük kök maaşlarda etkisiz kaldığını, bu nedenle ya kayda değer bir seyyanen zam ya da emekli aylık hesaplama sisteminde köklü bir değişikliğe gidilmesi gerektiğini vurguluyor. Aksi halde, en düşük emekli aylığına sıfır zam senaryoları devam edebilir.

Kaynak: Karar.com

Emekli maaşlarının belirlenmesinde yıllık enflasyon oranlarının etkisi büyük bir sorun oluşturuyor. Bu durum, farklı yıllarda emekli olan kişiler arasında maaş farklarının açılmasına neden oluyor. Özellikle son dönemde yüksek enflasyon oranları, bu uçurumları daha da derinleştirdi. Karakaş, özellikle bu maaş farklarının kabul edilemez boyutlara ulaştığını belirterek, intibak uygulamasının tekrar gündeme gelmesi gerektiğini söyledi.

İsa Karakaş, emeklilik maaşlarındaki adaletsizliği ve sistemdeki büyük uçurumu gözler önüne sererek, “Maaşlar arasındaki uçurumlar kartopu gibi büyümeye başladı. Bugün emekli olmayı düşünenler, 2024 ve 2025 yılları arasındaki farkı görmek için stres içinde. Pek çok kamu çalışanı, aynı maaşı almak için mecburen işinden ayrılmak zorunda kaldı,” dedi.

İNTİBAK DÜZENLEMESİ ZORUNLU HALE GELDİ

Karakaş, mevcut maaş hesaplama sisteminin sürdürülemez olduğunu belirterek, “Artık bu sistemin devam etmesi mümkün değil. İkiz kardeşlerin bile aynı şartlarda çalışıp emekli olduklarında maaş farkları oluşuyor. Bu tür adaletsizlikleri düzeltmek için intibak düzenlemesi şart,” dedi. Ayrıca, 2013 yılında yapılan intibak düzenlemesinin üzerinden 12 yıl geçtiğini hatırlatan Karakaş, EYT dönemindeki maaş farklarının bu sorunu daha da büyüttüğünü vurguladı.

EMEKLİLER İÇİN EŞİT MAAŞ, EŞİT HAKLAR!

Karakaş, “Şimdiye kadar yapılan intibak düzenlemeleri, büyük maaş farklarını gideremedi. 2024 ve 2025 yıllarında oluşacak yüzde 30’luk farklar göz önünde bulundurulduğunda, intibak düzenlemesinin uygulanması artık bir zorunluluk. Enflasyonun dalgalandığı, ekonomik belirsizliklerin devam ettiği bir dönemde, herkesin eşit maaş alması gerektiğini savunuyoruz,” diyerek, emekliler arasındaki eşitsizliğin daha fazla büyümemesi için gerekli adımların atılmasının önemine değindi.